Aybaşı düzensizliği

Kişinin düzgüsel döngüsünden daha erken ya da daha geç tane olma durumuna tane düzensizliği denir. Tane düzensiziliği ile birlikte geciken tane sebepleri olarak da, Hipotalamus, hipofiz, yumurtalık ve rahmin tam bir uyum içinde emek vermesi, tane düzeninin oluşmasında mühim rol oynar. Erişkinlik döneminde gerçekleşen ilk kanamadan, menopoz dönemine kadar her ay tertipli olarak tekrarlanan menstrüal siklus 21 ile 35 günde bir, değişik bir deyişle averaj 28 günde bir gerçekleşir. Tane düzensizliğinin saptanabilmesi için, regl kanamasının gerçekleştiği ilk gün ile bir sonraki periyotta görülen ilk kanamanın arasındaki gün sayısı not edilmelidir.

21 günden azca ve 35 günden fazla aralıkta gerçekleşen kanama varlığında tane düzensizliğinden söz edilebilir. Ek olarak 3 ya da daha çok periyotta kanama görülmemesi, kanama miktarının ve süresinin normalde olduğundan daha azca ya da fazla olması ve tane süreci haricinde kanama olması, tane düzensizliği olarak kabul edilir. Tane kanamasının kontrolü esnasında ihtimaller içinde hemoroid vb. oluşumlara bağlı olarak gelişebilen rektum kanamalarına dikkat edilmelidir. Tane düzenini etkileyen bozukluklar şu şekilde tanımlanır:

Hipermenore: Tane kanaması miktarının normalden fazla olması

Hipomenore: Kanama miktarının normalden azca olması

Menometroraji: Düzensiz aralıklarla görülen fazla oranda kanama

Menoraji: Tane süresinin uzaması

Metroraji: Tane kanamasının düzensiz aralıklarla oluşması

Oligomenore: İki tane döngüsünün 35 günden fazla olması. Seyrek tane görme.

Polimenore: İki tane döngüsünün 21 günden daha azca olması. Sık tane görme.

Tane düzensizliği niçin olur?

Tane düzensizliği nedenler açısından oldukça geniş bir yelpazede yer edinen ve kişiden kişiye farklılık gösteren bir durumdur. Çoğunlukla hormonal değişimlerden meydana gelen tane düzensizliği, menopoz, diyabet, depresyon, sigara kullanımı, dış gebelik, yumurtalık kistleri, yumurta rezervinde yumurta bulunmaması, miyom, polip, rahim ve yumurtalık kanserleri, endometrial hiperplazi olarak tanımlanan rahim duvarının fazla büyümesi şeklinde pek fazlaca değişik durumda görülebilir. Tiroit hormonlarının yetersiz salgılanması olarak malum hipotiroidi varlığında ve tiroit hormonunun fazla salgılanması olarak tanımlanan hipertiroidi de tane düzensizliğine yol açabilir. Diyabet şeklinde düşük vücut ağırlığı da üreme fonksiyonlarını ve yumurtlamayı negatif etkileyen faktörler içinde ve dolayısıyla tane düzensizliği sebepleri içinde yer alır. Tertipli kullanılan bazı medikal ve bitkisel ilaçlar, bilhassa doğum denetim ve ertesi gün hapları menstrüal siklusun bozulmasına neden olur.

Erken menopoza girmek, bazı kronik hastalıklar, ağır egzersiz, pıhtılaşma bozuklukları, süratli kilo alıp verme, karaciğer ve böbrek hastalıkları, ani iklim ve çevre değişimleri de tane düzensizliğine neden olan sebepler içinde yer alır. Ek olarak dengesiz beslenme ve stres, tane siklusunu bozan başlıca etkenler içinde yer alır. Hormonal dengeyi aniden altüst edebilen stres, tane düzensizliğine yol açan ve yaygın olarak görülen bir etkendir.

Tane düzensizliği tanısı iyi mi konur?

Tane düzensizliği şikayeti ile hekime başvuran hastanın detaylı bir şekilde anamnezi alınır. Tane kanamalarının aralığı, kanama süresi ve miktarı detaylı bir şekilde sorgulanır. Aile öyküsü alındıktan sonrasında kullanılan ilaçların varlığı ve menopoz sorgulaması yapılır. Fizik ve jinekolojik muayene yapıldıktan sonrasında ultrason, gerektiğinde histeroskopi ile rahim içi detaylı bir şekilde gözlenir. Rahim ağzı kanseri şüphesi varlığında smear testi ve gerektiğinde rahimden biyopsi alınarak, rahim kanseri şüphesi ekarte edilir. Serum progesteron testi ile yumurtlama olup olmadığı araştırılır. Adenomyozis şüphesi varlığında MR ile detaylı görüntüleme yapılır. Ek olarak detaylı laboratuvar testleri ile hormonal düzeyde ihtimaller içinde anormallikler tespit edilir.

Pıhtılaşma ile ilgili sorun olup olmadığı araştırılır. Sıhhatli tane döngüsünün oluşmasında rol oynayan hipotalamus, hipofiz, yumurtalık ve rahim detaylı bir şekilde denetim edilir. Meydana getirilen tüm radyolojik tetkikler ve laboratuvar testleri ışığında tane düzensizliğine sebep olan etken saptanır.

Tane kanaması nedir?

Erişkinlik süreci ile beraber süregelen tane kanaması, menopoz dönemine kadar averaj olarak her 28 günde bir oluşan sıhhatli bir durumdur. Üreme döneminde olan her hanım, tertipli olarak menstrüasyon dönemine girer. Tane kanamasının her ay ve tertipli aralıklarla oluşması için vücutta pek fazlaca organ işlevini doğru bir halde yerine getirmelidir. Beyinde yer edinen hipotalamus bölgesi, hipofiz bezini uyararak FSH ve LH hormonlarının salgılanmasını sağlar. Artan hormon düzeyinin kana karışması ile yumurtalık rezervinde yer edinen yumurta folikülleri uyarılır. Yumurtaların olgunlaşma ve çatlama süreci bu şekilde adım atar.

Yumurtaların içinde bulunmuş olduğu folikül, yumurtanın çatlaması ile beraber östrojen hormonu salgılar. Salınan östrojen ile beraber rahim içi duvarı olarak malum endometrium, ihtimaller içinde gebelik için kalınlaşmaya adım atar. Bu sırada fallop tüplerinden rahme doğru ilerleyen yumurta, adam üreme hücresi olan sperm ile karşılaşmazsa, östrojen salınımı azalır ve progesteron üretimi artar. Hormonal düzende oluşan bu değişiklik, ihtimaller içinde gebelik için hazırlanan rahim içi dokusunun dökülmesine niçin olur. Rahim içinden dökülen doku, vajinal yoldan dışarı atılır ve böylece tane kanaması gerçekleşmiş olur. Menstrüal siklusun tertipli bir halde oluşması için averaj her 28 günde bir bu işlem yeniden eder.

Tane düzensizliği iyi mi tedavi edilir?

Aynı takvim yılı içinde, 1 ya da 2 kez görülen tane düzensizliği düzgüsel olarak kabul edilse de, bu sınırın üstünde oluşan düzensizlikler tanı ve tedavi gerektirir. Bu yüzden ilk regl sürecinin görüldüğü buluğluk döneminden itibaren, tane tarihlerinin tertipli olarak takip edilmesi önemlidir. Ek olarak tane kanamasının süresi ve miktarı da denetim edilmelidir. Uygun tedavi yönteminin belirlenebilmesi için tane düzensizliğine neden olan etkenin saptanması gerekir.

Meydana getirilen detaylı jinekolojik muayene, radyolojik incelem ve laboratuvar testlerinin arkasından tanıya uygun olan ilaçlı ya da cerrahi tedavi yöntemi belirlenir. Yumurtalık kisti ve rahim ağzında ya da rahmin içinde yer edinen, polip yada miyom varlığında, çoğunlukla kapalı ameliyat olarak malum laparoskopik histeroskopi uygulanır. Bu tip organik etkenlerin haricinde kalan tane düzensizliği vakaları, çoğunlukla hormonal düzensizliğe bağlı olarak gelişir. Bu tip vakalarda ilaçlı tedavi uygulanarak, hormonal denge kurulur ve tane düzensizliği giderilir. Sıhhatli bir yaşam için tertipli olarak kontrollerinizi yaptırmayı dikkatsizlik etmeyin.